REPORTAGE  
Riorama 48 – december 2024

Grondwater is een essentiële bron voor duurzame drinkwatervoorziening in Vlaanderen

Kraanwater is een levensnoodzakelijk goed. Letterlijk en figuurlijk. Het is onontbeerlijk voor mens en maatschappij. Kraanwater is immers meer dan alleen een voedingsmiddel. Het is ook een onmisbare grondstof voor heel wat productieprocessen. Het is daarom de primaire taak van de Vlaamse waterbedrijven om te garanderen dat kwaliteitsvol kraanwater altijd in voldoende mate beschikbaar is voor iedereen in Vlaanderen. Bovendien waken de waterbedrijven erover dat ze bij de winning van ruwwater voor de productie van kraanwater ook rekeninghouden met de noden van andere watergebruikers, zoals de natuur, de landbouw en de scheepvaart.

De twee belangrijkste bronnen voor de drinkwatervoorziening in Vlaanderen zijn oppervlaktewater en grondwater. Het veranderende klimaat zet water echter onder druk. Er zijn meer langdurig droge en warme periodes afgewisseld met periodes met intense neerslag op korte tijd, vaak met wateroverlast tot gevolg.

Dat heeft een grote impact op de inspanningen die de waterbedrijven moeten leveren om de continuïteit van de drinkwatervoorziening te blijven waarborgen tegen een aanvaardbare maatschappelijke kost. De waterbedrijven kiezen er daarom voor om de verschillende waterbronnen beter op elkaar af te stemmen en slim te investeren om de leveringszekerheid te blijven garanderen.

Om de impact van deze investeringen te maximaliseren, houden de waterbedrijven rekening met verschillende factoren. Enerzijds de kost, gemeten via de benodigde CAPEX-investeringen, en de impact op de leveringszekerheid. Daarnaast houdt de sector rekening met de impact op milieu, ecologie en andere watergebruikers, zoals onder andere natuur, landbouw en scheepvaart. Tot slot zetten de waterbedrijven in op bronbescherming en brondiversificatie. Daarbij wordt geanalyseerd of de huidige bronnen voldoende beschermd worden en dat alternatieve bronnen voldoende inzetbaar zijn in periodes van droogte en piekvraag.

Kwaliteitsvol en betrouwbaar

In deze gediversifieerde bronnenportefeuille blijft grondwater een belangrijke pijler. Grondwater is immers een natuurlijke grondstof van hoge kwaliteit waarvan de beschikbaarheid –mits evenwichtig gebruik- stabiel blijft op langere termijn. Ook tijdens langdurig droge periodes. Zo kan grondwater fungeren als een essentiële buffer tijdens deze droge periodes of bijvoorbeeld wanneer zich calamiteiten voordoen op het drinkwaternet of bij andere ruwwaterbronnen.

Toekomstgericht beheer van de grondwatervoorraden

Om ervoor te zorgen dat deze natuurlijke grondstof ook voor de komende generaties bruikbaar en beschikbaar blijft, is een kwalitatieve en kwantitatieve bescherming nodig. Op kwalitatief vlak moet grondwater beschermd worden tegen alle mogelijke vormen van verontreiniging. Een belangrijke troef van grondwater – de hoge basiskwaliteit – moet worden behouden. Dit om te voorkomen dat kostelijke extra zuiveringsinspanningen nodig zijn. Op kwantitatief vlak is het belangrijk om het gebruik van grondwater strikt te regelen en primordiaal voor te behouden voor de productie van drinkwater. Bij het verlenen van nieuwe vergunningen en het verlengen van bestaande vergunningen voor andere doeleinden dan drinkwaterproductie, dient steeds een evaluatie te gebeuren van de impact op de beschikbare hoeveelheid grondwater.

Hoewel al heel wat maatregelen zijn genomen om grondwater te beschermen, zijn in deze snel evoluerende maatschappij bijkomende initiatieven nodig. Die urgentie lijkt ook de nieuwe Vlaamse Regering te erkennen in het regeerakkoord. Daarin geeft de regering aan werk te willen maken van maatregelen om vervuiling van de waterbronnen te voorkomen en om strenger toe te zien op het gebruik van grondwater.