REPORTAGE
Riorama 48 – december 2024
Hoe kijkt de nieuwe Vlaamse regering naar rioolbeleid?
In het Vlaams Regeerakkoord komen afvalwater en regenwater in verschillende hoofdstukken aan bod. Deze analyse zet de belangrijkste punten op een rij.
Blue deal 2.0 snoeit stevig in financiële middelen
Hoewel de Vlaamse Regering werk maakt van een Blue Deal 2.0 blijkt uit de ontwerpbegroting voor de periode 2024-2029 dat er stevig gesnoeid wordt in de financiële middelen. Vooral tijdens de eerste jaren van de legislatuur.
Het regeerakkoord vermeldt dat Vlaanderen blijft investeren in riolering en waterzuivering. Hierbij wordt de efficiëntie verbeterd en moeten nieuwe innovatieve technieken ingang vinden. Lokale en bovenlokale investeringen wil de regering maximaal op elkaar afstemmen. Daarmee verhoogt de nieuwe regering het investeringstempo. Onder andere om nog niet op het rioleringsnetwerk aangesloten woningen ook aan te sluiten of een geschikte oplossing op maat te bieden, zoals individuele behandelingsinstallaties voor afvalwater of kleinschalige waterzuiveringsinstallaties. Dit met toepassing van de geldende VLAREM-normen en monitoring, eventueel op basis van een aangepast subsidie- en financieringskader.
Om deze ambities te realiseren moeten echter de nodige middelen beschikbaar zijn. AquaFlanders pleit daarom voor meer zekerheid over de middelen op langere termijn met flexibiliteit om in te spelen op opportuniteiten.
Sluitende financiering rioleringsprojecten op basis van doelstellingen
Een sluitende financiering voor vervangings- en uitbreidingsinvesteringen in het rioolstelsel en voor het beheer ervan is immers noodzakelijk. Dit om de doelstellingen van de Europese Kaderrichtlijn Water te realiseren tegen 2027.
Daarom stelt de sector een grondige wijziging van het rioolsubsidiebesluit voor. De financiering van rioleringsprojecten moet gebaseerd zijn op doelstellingen in plaats van op projecten. Zo kunnen rioolbeheerders de beschikbare middelen veel efficiënter aanwenden. Een waardenkader geeft daarbij de prioriteit van de verschillende beleidsdoelstellingen aan. Dat maakt het mogelijk om bij een gewijzigd beleid de prioriteiten in de projectenportefeuille vlot opnieuw te evalueren zonder verlies van projectsubsidies. AquaFlanders vraagt ook dat doelstellingen en financiering voor de duur van een gemeentelijke meerjarenplanning worden afgestemd tussen de Vlaamse overheid, de gemeentelijke rioolbeheerder en de gemeente.
Buffering en hergebruik van regenwater
De Vlaamse Regering stimuleert buffering en hergebruik van regenwater en promoot een efficiënter, circulair gebruik van (afval)water. Innovatieve projecten hieromtrent in verschillende sectoren worden ondersteund. Daarnaast stimuleert de regering de aanleg van collectieve hemelwaterputten, infiltratieputten, grachten, wadi’s en waterdoorlatende verharding. Eventuele drempels voor de realisatie hiervan zullen weggewerkt worden. De regering laat ook onderzoeken hoe slimme hemelwaterputten ingezet kunnen worden als een collectief buffersysteem in periodes met zware regenval en als extra watervoorraad bij droogte beter kunnen overbruggen.
AquaFlanders steunt dit voorstel. Studies tonen immers aan dat het vanaf twintig woningen interessant is om te investeren in collectieve, centraal gestuurde regenwateropvang. Stimuleer daarom centraal gestuurde, collectieve regenwateropvang bij nieuwe verkavelingen vanaf 20 woningen.
Eenheid in Waterbeleid
De Vlaamse Regering gaat voor een coherente visie op het beheer van en het integraal beleid inzake ons Vlaams watersysteem. Daarom zal de regering het beheer van de onbevaarbare waterlopen regionaal organiseren in waterschappen. Die nemen het operationele beheer over dat vandaag door verschillende partijen wordt uitgevoerd. Hierbij vraagt AquaFlanders aandacht voor het tijdig betrekken van de rioolbeheerders die ook grachten beheren. De financiering van deze hervorming moet verder uitgewerkt worden met aandacht voor het grachtenbeheer.