DOSSIERS
Riorama 20 – december 2017
Overstap naar één monitoringsysteem maakt Farys flexibeler
Nieuwe en te renoveren pompstations worden aangesloten op WinCC.
Het beheer van 450 rioolpompstations verloopt nog via AquaView.
Real-time monitoring is essentieel om snel te kunnen ageren bij storingen.
Continue monitoring van rioolpompstations is van cruciaal belang om het goed functioneren van dergelijke gemalen te garanderen en snel op eventuele storingen te kunnen anticiperen. Heel wat overheidsinstanties beseffen dat dit eigenlijk een werk voor specialisten is en vertrouwen dit toe aan een externe partner. Farys verzorgt sinds 2005 een dergelijke dienstverlening. Het bedrijf startte begin dit jaar met de overschakeling naar één systeem voor real-time monitoring, wat het toelaat om nog korter op de bal te spelen.
Farys raakt steeds meer ingeburgerd als de nieuwe naam van de voormalige drinkwatermaatschappij TMVW. De onderneming focust zich sinds 2005 ook op gemeentelijk afvalwaterbeheer en monitort zowat 450 rioolpompstations, van waaruit het afvalwater naar het zuiveringsnet van Aquafin wordt gestuurd.
“Onder de naam AquaRio staan we onder meer in voor de opvolging van studiebureaus en aannemers bij projecten die zich in de ontwerp- of uitvoeringsfase bevinden”, legt projectleider Joris Van Hecke uit. “Eenmaal de werken klaar zijn, wordt de exploitatie van de rioolinfrastructuur verder opgenomen door de medewerkers van Netexploitatie.”
De dienst ‘Netsturing’ stond vroeger in voor het beheer van alle pompstations, zowel drinkwater als afvalwater, maar omdat dit een almaar dikker belegde boterham begon te worden, werd daarvoor met ‘Exploitatie rioolpompstations’ een aparte dienst in het leven geroepen. Die bestaat uit twee projectleiders (Joris Van Hecke en Luc Meskens), één werkleider en twee technisch medewerkers.
Aanpak
Voor het beheer van de rioolwater- en drinkwaterinfrastructuur beschikte Farys over twee Scada-platformen.
“Initieel zijn we begonnen met AquaView, het platform van Xylem dat in gebruik was toen we in 2005 met deze dienst zijn gestart”, legt Joris Van Hecke uit. “De virtuele server van dit programma was een groot voordeel: als er iets verkeerd ging op vlak van hardware, konden we AquaView gemakkelijk verhuizen naar een andere server. De 450 rioolpompstations die we in beheer hebben, staan nog allemaal op AquaView. Het is een programma dat nog altijd prima functioneert. Het enige probleem was dat we bij aanpassingen altijd een beroep moesten doen op een externe partner.”
Daarnaast beschikte FARYS ook al lange tijd over WinCC, het Scada-platform van Siemens. “Dit werd door onze diensten al gebruikt voor het beheer van drinkwaterinstallaties en van sportinfrastructuur (sporthallen, zwembaden). Het is een redundant uitgevoerd systeem: eventuele storingen hadden geen enkele (negatieve) invloed op het goed functioneren van dit platform, waardoor we installaties altijd goed konden blijven opvolgen, zonder onderbrekingen.”
Van twee naar één
Twee jaar geleden begonnen ze bij Farys met de denkoefening om geleidelijk aan naar één monitoringsysteem over te schakelen. Uiteindelijk werd beslist om verder te gaan met WinCC.
“Het grote voordeel is dat WinCC draait op PLC’s van Siemens, waarvoor onze eigen programmeurs zelf volledige programma’s kunnen schrijven, aangepast aan de specifieke noden van Farys of de klant. Bovendien vergde het geen al te grote aanpassing om WinCC ook voor rioolpompstations in te zetten, omdat die in se op dezelfde manier functioneren als een drinkwaterstation. Ook dit systeem zorgt voor alarmmeldingen als er netstoringen optreden of de pomp uitvalt omwille van een thermische storing.”
De overschakeling van AquaView naar WinCC gebeurt niet bruusk, maar heel geleidelijk aan. “Het zou economisch niet verantwoord zijn om alle 450 rioolpompstations die nu nog op AquaView draaien, in één klap om te schakelen door overal PLC’s van Siemens te gaan integreren. Dit zal heel stelselmatig gebeuren, door de PLC’s van Siemens te integreren bij de bouw van nieuwe en de renovatie van bestaande rioolpompstations. We zullen dus gedurende een aantal jaren in een overgangsfase zitten, waarbij beide systemen nog naast elkaar blijven bestaan, maar waarbij WinCC mettertijd de bovenhand zal krijgen en uiteindelijk als enige zal overblijven.”, vervolgt Joris Van Hecke.
Essentiële tool
De opvolging van de rioolinfrastructuur is om verschillende redenen absoluut noodzakelijk. “Ten eerste krijg je via real-time monitoring meteen een alarmmelding als een pomp uitvalt, waardoor je direct kan ingrijpen. Daarnaast kan je erg veel informatie halen uit de pompgrafieken: je ziet meteen of de sturing vlot verloopt en de pomp goed draait. Is dat niet meer zo, kan je snel reageren en hogere kosten vermijden. Ook het opvolgen van de looptijden van de pomp, is zeer relevant: je ziet al snel als die looptijden door een bepaalde overbelasting plots beginnen te stijgen of de pomp veel minder debiet geeft, bijvoorbeeld omdat er enkele vezeldoekjes rond de waaier gedraaid zijn.”
Dankzij de monitoring zien de operatoren ook snel wanneer DWA-pompstelsels bij regenweer plots met een grote toevloed te kampen krijgen (bijvoorbeeld wanneer een terugslagklep op een noodoverlaat niet goed meer afsluit) en wanneer pompen meer moeten aanslaan.
Actieradius
Farys verzorgt de opvolging van rioolpompstations voor vennoten uit het werkingsgebied, waarbij de actieradius zich uitstrekt van de kust tot Vlaams-Brabant. Dit aanbod bleek ook interessant voor bijvoorbeeld de provincie Oost-Vlaanderen, waarmee een samenwerking werd opgezet waarbij Farys de provinciale gemalen en stuwen eveneens zal koppelen op WinCC. “Vaak is de outsourcing van de exploitatie van de rioolinfrastructuur een logisch gevolg van de tevredenheid bij de gemeentelijke vennoten over de drinkwatervoorzieningen van Farys.”
Door Bart Vancauwenberghe
Vlag met brede lading
De dienstverlening van Farys is heel gediversifieerd. Zo treedt het bedrijf in opdracht van de gemeentelijke vennoten ook op als projectleider bij de bouw van sportinfrastructuur en staat het ook in voor zwembadbeheer. Publieke operatoren kunnen bij de in Gent gevestigde onderneming ook terecht voor ondersteunende diensten, facility management, kantoorbenodigdheden, tot strooizoutlogistiek.
WinCC in een notendop
WinCC is een modulair platform met flexibele uitbreidingsmogelijkheden. Veel ondernemingen beschouwen het als de industriële standaard op het gebied van procesvisualisatie en autonome Scada-systemen. De talrijke ‘add-ons’ zijn cruciaal voor heel specifieke sectoren, zoals de farmaceuticabranche en de waterbehandeling.
Het platform slaat historische procesinformatie op in ‘process value’-archieven, aan een erg hoge snelheid: tot 10.000 meetwaarden per seconde en tot 15.000 berichten binnen tien seconden. Omwille van de krachtige datacompressie stelt het systeem lage eisen aan geheugenruimte. Dankzij de toewijzing van gebruikersrechten kunnen ook externe partijen, zoals de gemeentelijke vennoten die de outsourcing aan FARYS hebben toevertrouwd, ten allen tijde de voortgang van de rioolpompstations en de stuwen bekijken.
“WinCC draait op Siemens, waarvoor onze eigen programmeurs zelf volledige programma’s kunnen schrijven.”
“De overschakeling van AquaView naar WinCC zal geleidelijk aan gebeuren.”