REPORTAGE
Riorama 52 – december 2025
Toolbox decentrale zuivering
In opdracht van de Coördinatiecommissie Integraal Waterbeleid (CIW) werd een beslissingsondersteunende toolbox ontwikkeld die rioolbeheerders en lokale besturen ondersteunt bij de keuze van scenario’s voor de sanering van vuilvracht in het buitengebied.
Binnen VLARIO werd hiervoor de deelwerkgroep Decentrale Zuivering opgericht. Uit een bevraging van bestaande technieken en resultaten bleek dat de toolbox aan een update toe was. De deelwerkgroep ging hiermee aan de slag en vandaag stellen we met trots de nieuwe versie voor: Toolbox versie 30 (dd. 17/09/2025).
Met deze update willen we gemeenten en rioolbeheerders nog beter ondersteunen om de saneringsopgave in het buitengebied te versnellen.
Bekijk de nieuwe versie en de wijzigingen op
www.vlario.be/decentrale-zuivering.
Richtlijnen voor ontwerpers: zuivering in collectief te optimaliseren buitengebied
Omdat het vaak lang kan duren voordat een rioleringsproject van start gaat, is de wetgeving aangepast om meer afvalwater te zuiveren in afwachting van de aanleg van riolering. Dit brengt ons dichter bij het behalen van de doelstellingen van de Kaderrichtlijn Water, namelijk propere waterlopen en schoon grondwater tegen 2027. Artikel 4.3.9 werd daarom toegevoegd aan de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO), wat specifieke voorwaarden oplegt voor de zuivering van afvalwater bij de aanvraag van een omgevingsvergunning in collectief te optimaliseren buitengebieden.
Wanneer bij een vergunningsaanvraag na 1 januari 2025 blijkt dat er geen rioleringsproject gepland is binnen een periode van 6 jaar zal in specifieke gevallen zuivering opgelegd worden i.p.v. voorbehandeling.
Dit geldt voor het bouwen of herbouwen van meer dan 9 wooneenheden en voor het verkavelen van gronden (meer dan 2 bouwloten). Er dient dan een IBA (of zuivering) geplaatst te worden i.p.v. een septische put. De zuivering kan ook collectief of decentraal gebeuren.
Om ontwerpers wegwijs te maken in deze nieuwe regelgeving maakte VLARIO een informatiedocument op. In dit document lees je hoe je als ontwerper de nieuwe verplichtingen toepast in jouw project. We beperken ons tot situaties waar nog geen openbare riolering is of waar de openbare riool nog niet is aangesloten naar een zuivering (collectief te optimaliseren buitengebied).
Je kan de richtlijnen raadplegen op
De strijd tegen droogte win je door regen te verwelkomen, niet te verjagen
We zijn het intussen gewend: zomers die wekenlang snakken naar water. Verdorde tuinen, lage grondwaterstanden, boeren die wanhopig naar de hemel kijken. En dan, als de lucht eindelijk openbreekt, volgt een ander drama: water dat niet insijpelt maar weg dendert via straatkolken en riolen. Droogte wordt ingeruild voor wateroverlast. Het slechte nieuws? Dit scenario komt er telkens weer. Het goede nieuws? We kunnen het keren.
Een tekort dat blijft knagen
Recente cijfers tonen hoe droog Vlaanderen staat. Het neerslagtekort bedraagt 3 tot soms 4 maanden, afhankelijk van de plaats. Dat is geen dipje, maar een structureel probleem. Zelfs bij stortregens blijft het tekort schrijnend groot. We zitten gevangen in een dubbele realiteit: te droog én tegelijk te nat wanneer de buien komen.
Steeds dezelfde plaat, maar te weinig actie
We roepen het al jaren: onthard en laat regen insijpelen waar hij valt. Maar we gaan te traag. Elke warme zomer bijt die boodschap harder. We weten dat verharding de sponswerking van de bodem wegneemt, en toch leggen we elke dag nog tegels bij.
De beelden uit het Zuiden liegen er niet om: kurkdroge straten veranderen in één vingerknip in kolkende rivieren. Denk niet dat dit hier niet kan – het is hier in Limburg al gebeurd. Met de klimaatverandering wordt dit het nieuwe normaal: lange droogteperiodes, afgewisseld met buien die onze riolen niet aankunnen.
Geef wie onthardt meer terug dan wie volstort
Het goede nieuws is dat de oplossingen er zijn. Waterdoorlatende verharding, groenzones die als buffer werken, wadi’s, wegen die ontworpen zijn als spons. Het kan allemaal. En het gebeurt ook, alleen nog veel te weinig en te traag.
Vlaanderen staat op een kantelpunt. We weten wat het probleem is, we kennen de oplossingen. Nu is het moment om door te duwen met maatregelen die er écht toe doen – zoals de infiltratiebonus. Zo’n bonus hebben we vandaag nog niet. Het is een beloning voor wie regenwater op eigen terrein opvangt en laat insijpelen in plaats van het naar de riolering te sturen. Het plan ligt al op tafel, maar groen licht blijft uit.
Ondertussen tonen anderen dat het wél kan. Fluvius geeft tot 250 euro voor wie minstens de helft van zijn dakoppervlak laat infiltreren. Sommige gemeenten gaan nog verder, met premies tot wel 1.200 euro.
Waarom wachten tot het water letterlijk aan onze lippen staat? Vlaanderen kan het verschil maken met een brede, ambitieuze infiltratiebonus. Een maatregel die burgers én bedrijven beloont wanneer ze regenwater vasthouden op eigen terrein. Daarom mijn oproep aan beleidsmakers: maak ontharden aantrekkelijker dan verharden. Geef wie onthardt meer terug dan wie volstort. En stel tegelijk regels in die verharding actief terugdringen.
Kiezen voor de toekomst
Elke ontharde oprit, elk plein dat als regenplein wordt aangelegd, elke straat die waterdoorlatend wordt, maakt verschil. Dat is geen detail, dat is toekomst. Want de keuze is simpel: ofwel blijven we de prijs betalen voor droogte én overlast, ofwel bouwen we een Vlaanderen dat regen opnieuw verwelkomt.
Laat ons kiezen voor dat laatste. Bakken regen hoeven geen bedreiging te zijn. Ze kunnen opnieuw een bondgenoot worden … maar alleen als we ze een plaats geven.