REPORTAGE  
Riorama 38 – juni 2022

Duurzaam verwarmen met riothermie

Tegen 2050 wil de Vlaamse Regering zo weinig mogelijk fossiele brandstoffen gebruiken voor de verwarming van woningen. Daarom worden er nu al geen aardgasaansluitingen meer voorzien bij grote bouwprojecten. Riothermie, of warmterecuperatie uit afvalwater, kan een groene, duurzame en rendabele oplossing zijn in de juiste context. Aquafin paste het concept voor het eerst toe bij de verbouwing van zijn hoofdkantoor.

“In onze nieuwe Campus Aquafin bouwen we volgens de BEN-principes”, zegt projectmanager Innovatie Christel Van Moer. BEN staat voor “bijna-energieneutraal” en betekent dat gebouwen weinig energie verbruiken voor verwarming en koeling. De energie die toch nodig is, moet uit groene energiebronnen komen. “Afvalwater bevat heel wat restwarmte van bijvoorbeeld douches en wasmachines, die je via riothermie kan recupereren. Bovendien ligt vlakbij onze campus een grote collector die het afvalwater van ongeveer 10.000 inwonerequivalenten (IE) transporteert. Dat zijn ideale omstandigheden om riothermie op een rendabele manier toe te passen. Het is dan ook bijna vanzelfsprekend dat we zelf het goede voorbeeld geven en met riothermie een groen en duurzaam energiesysteem installeren om ons gebouw mee te verwarmen of te koelen.”

De bouw van het nieuwe Aquafin hoofdkantoor is dan ook een schoolvoorbeeld voor de perfecte riothermie-case, volgens accountmanager Nico De Schepper. “Het is exact dat soort projecten waarnaar we op zoek zijn”, legt accountmanager Nico De Schepper uit. “Riothermie is natuurlijk niet de énige mogelijke duurzame oplossing, denk bijvoorbeeld aan BEO-velden, waarbij warmte uit de grond wordt gehaald. Het duurzaamheidsaspect is belangrijk bij de keuze, maar ook het financiële plaatje speelt een rol. Riothermie is de meest aangewezen oplossing wanneer aan twee zaken voldaan is: de afstand tot een afvalwatercollector mag niet te groot zijn en het debiet aan afvalwater in de buis moet voldoende groot zijn. Hoe meer afvalwater om warmte uit te recupereren, hoe goedkoper riothermie als oplossing zal zijn. Technieken als BEO-velden en riothermie kunnen trouwens perfect gecombineerd worden waar dat aangewezen is.”

Potentieelkaart

Met ruim 6500 kilometer aan afvalwatercollectoren in beheer, ziet Aquafin een groot potentieel voor riothermie. “Op www.riothermie.be vind je een potentieelkaart voor Vlaanderen”, zegt Nico De Schepper. “Daarop staan zowel de locaties aangeduid waar riothermie op een Aquafin-collector mogelijk is als de locaties waar riothermie mogelijk is op een gemeentelijke riool die door Aquafin beheerd wordt. De aantrekkelijkste locaties worden telkens in de donkerste kleur aangeduid. Dat zijn de plaatsen waar riothermie financieel het meest interessant is gezien de grootte en het debiet van de buis.”

Afvalwater is één van de meest duurzame energiebronnen die er is. Warmtepompen die op afvalwater draaien, zijn bovendien rendabeler en energiezuiniger dan warmtepompen op lucht. Doordat bij riothermie geen ingrijpende en langdurige boorwerken nodig zijn, is de duurtijd van een project beperkt. Een bijkomend voordeel is dat afvalwater een stabiele warmtebron is die altijd beschikbaar is.

Warmte uit gezuiverd afvalwater

Ook na het zuiveringsproces in een rioolwaterzuiveringsinstallatie van Aquafin bevat het water nog restwarmte die kan gerecupereerd worden. Omdat de temperatuur van het water dat we in een waterloop lozen laag mag liggen, kunnen we hier zelfs nog grotere vermogens ontwikkelen. Er kunnen meer graden Celsius ‘afgehaald’ worden. Rioolwater is dan wel warmer, maar de temperatuur mag daar niet te veel graden dalen want dat zou het zuiveringsproces in gevaar brengen. Riothermie op gezuiverd afvalwater is natuurlijk wel gebonden aan de nabijheid van een rioolwaterzuiveringsinstallatie van Aquafin en kan worden toegepast voor de voeding van warmtenetten.

Christel Van Moer: “Riothermie is als het ware een plug & play- oplossing: we voorzien een connectiepunt op de rooilijn waar de aannemer enkel moet op aansluiten. Helaas is deze duurzame techniek nog te weinig gekend bij projectontwikkelaars en ontwerpers. Door zelf op onze Campus Aquafin riothermie in te zetten, willen we het goede voorbeeld geven.”

Meer info nodig of een projectvoorstel bespreken? Surf naar www.riothermie.be