REPORTAGE  
Riorama 41 – maart 2023

Herziening van de Europese richtlijn afvalwater

De Europese richtlijn afvalwater – Urban Waste Water Treatment Direct of afgekort UWWTD – vormt het fundament waarop de Europese afvalwaterdiensten steunen.

De richtlijn definieert de basisvereisten voor riolerings- en behandelingssystemen en heeft betrekking op de opvang, behandeling en lozing van stedelijk afvalwater en op de behandeling en lozing van afvalwater uit bepaalde industriële sectoren.

Maatschappelijke evoluties maken een herziening van deze richtlijn absoluut noodzakelijk. In de eerste versie van de UWWTD die dateert van 1991 was er bijvoorbeeld nog geen sprake van energieverbruik. Klimaatverandering stond laag op de mondiale agenda. De uitstoot van broeikasgassen had een lagere prioriteit dan andere milieuproblemen. En energie voor de behandeling van afvalwater was direct beschikbaar.

Sindsdien is er veel veranderd.

De evaluatie van de UWWTD in 2019 benadrukte enerzijds de aanzienlijke maatschappelijke en milieuvoordelen die voortvloeien uit de implementatie van deze richtlijn. Daarnaast benadrukte de evaluatie ook de enorme investeringen die de Europese Unie, de lidstaten en de Europese watersector hebben gedaan om de waterkwaliteit beter te beschermen.

Europese Commissie verhoogt ambitieniveau voor waterbeheerders

De Europese Commissie wil met dit voorstel de afvalwatersector energieneutraal maken en op weg naar klimaatneutraliteit zetten. De industrie verantwoordelijk maken voor de behandeling van toxische microverontreinigingen. Ze wil ervoor zorgen dat de meest kwetsbare mensen betere toegang krijgen tot sanitaire voorzieningen en ze wil monitoring van gezondheidsparameters in het afvalwater vereisen zodat de paraatheid van de EU bij grote bedreigingen voor de volksgezondheid vergroot.

De herziening gaat onder meer over de restfractie van stedelijke afvalwaterverontreiniging na individuele behandelingssystemen, de afvalwaterverontreiniging bij kleine agglomeraties, in kwetsbare gebieden, bij overstorten van regenwater en industriële vervuiling in openbare netwerken. Ze heeft ook aandacht voor opkomende zaken zoals microverontreinigingen, circulaire economie, energie-efficiëntie, broeikasgasemissies en virusbewakingssystemen. En ze gaat over bestuur, met onder meer regelingen voor uitgebreide producentenverantwoordelijkheid, investeringsplanning, transparantie en het recht op sanitaire voorzieningen voor kwetsbare personen.

Vier belangrijke concrete elementen

  1. De verplichting tot het opzetten van opvangsystemen voor stedelijk afvalwater wordt uitgebreid tot alle agglomeraties met 1000 inwonersequivalent – of 150.000 liter afvalwater per dag – en meer, tegen 31 december 2030.
  2. De verplichting om lokaal geïntegreerde beheersplannen voor stedelijk afvalwater op te stellen ter bestrijding van verontreiniging door regenwater. De doelstelling is dat de overloop van stormwater niet meer bedraagt dan 1% van de jaarlijks verzamelde hoeveelheid stedelijk afvalwater, berekend bij droog weer.
  3. De verplichting om de aanwezigheid van specifieke volksgezondheidsparameters in stedelijk afvalwater te monitoren zoals onder andere het coronavirus en andere virussen, nieuwe pathogenen en verontreinigende stoffen van opkomende bezorgdheid.
  4. De verplichting om ervoor te zorgen dat adequate en actuele informatie over de verzameling en behandeling van stedelijk afvalwater in elke agglomeratie op een gebruiksvriendelijke en aangepaste manier online beschikbaar is voor het publiek.

Verder omvat de herziening van de richtlijn ook nog andere elementen met betrekking tot verplichtingen voor slib, het gebruik van hernieuwbare energie voor waterzuiveringsinstallaties, energieneutraliteit tegen 2040 en verplichtingen voor waterzuiveringsinstallaties om stedelijk afvalwater secundaire, tertiaire en quartaire behandelingen te geven.

De herziening van de richtlijn volgt nu het intensieve traject van Europese wetgeving en zit in de fase van onderhandeling tussen de Europese Raad en het Europees Parlement. AquaFlanders volgt dit proces op via Aqua Publica Europea en EurEau. Het neemt tevens deel aan de klankbordgroep voorgezeten door de Vlaamse Milieumaatschappij, die de trekker zal zijn voor de implementatie van deze richtlijn in Vlaanderen .