REPORTAGE
Riorama 41 – maart 2023
Maak je perceel of project klimaatbestendig met het groenblauwpeil !
In september 2021 hebben het departement Omgeving, Embuild Vlaanderen en VLARIO het groenblauwpeil voorgesteld aan het grote publiek. Sindsdien hebben meer dan 60.000 Vlamingen de website www.groenblauwpeil.be geraadpleegd. Van bijna 30.000 woningen en tuinen werd het groenblauwpeil berekend.
Aanhoudende periodes van droogte, dalende grondwaterstanden, hittestress in de stad, overvloedige neerslag, overstromingen en wateroverlast, verlies aan biodiversiteit – het is niet langer een ver-van-ons-bed-show. Ook in Vlaanderen zijn de gevolgen van de klimaatverandering steeds zichtbaarder. Heel wat Vlamingen willen dan ook helpen om de klimaatuitdagingen aan te pakken, maar ze weten niet altijd welke maatregelen ze kunnen nemen in en rond hun huis en welke impact zij kunnen bereiken. Met het groenblauwpeil bieden we een concreet instrument dat helpt om een perceel klimaatbestendiger te maken.
Zo kunnen burgers, maar ook architecten, ontwikkelaars, bedrijven en gemeenten nagaan hoe een bestaande woning en tuin of een nieuw ontwerp scoort op ‘blauwe’ aspecten, zoals opvang, gebruik en infiltratie van regenwater, en ‘groene’ aspecten zoals biodiversiteit, CO2-opslag, luchtkwaliteit en verkoeling. Nadat je informatie over je perceel hebt ingegeven (o.a. de oppervlakte van je dak, het soort dak, aanwezigheid en inhoud van een regenwaterput en infiltratievoorziening, variatie van groen in je tuin, …), krijg je een score die varieert van A tot F, en ontvang je suggesties om je groenblauwpeil te verbeteren. Ongeveer een derde van de percelen behaalt een C-score. Dat is een mooi resultaat, maar laat ruimte voor verbetering. Daarom zijn de tips die je krijgt van cruciaal belang. Bijna 60 % van de percelen scoort een label C of hoger voor groen, terwijl dit voor blauw maar 40 % is. Deze lagere uitkomst voor blauw is niet onlogisch, want wie bouwt volgens de huidige bouwvoorschriften, ingevoerd in 2014 met onder meer een verplichte regenwaterput en infiltratievoorziening, krijgt voor het blauwe luik nu een score C. De meeste woningen in Vlaanderen zijn echter gebouwd voordat deze voorschriften er waren en zijn sindsdien nog niet grondig gerenoveerd. Het plaatsen van een regenwaterput en een infiltratievoorziening zijn dan ook de meest voorkomende suggesties van het groenblauwpeil.
De bijdrage die meer dan zes miljoen Vlamingen kunnen leveren in de strijd tegen de klimaatverandering, valt niet te onderschatten. Vooral omdat de oppervlakte aan huizen en tuinen ongeveer 12,8 % (174.770 ha) van Vlaanderen bedraagt en 72 % van de Vlaamse huishoudens eigenaar is van een eigen woning. Elke maatregel die huishoudens nemen om hun woning en tuin klimaatbestendiger te maken valt dan ook toe te juichen. Daarnaast is er een grote behoefte aan hoogwaardige publieke ruimte met veel groen, natuur, bomen, waterpartijen, een optimale waterhuishouding enz. Dat is een must voor de leefbaarheid en aantrekkelijkheid van elke woonomgeving. Zo onderstreept de Hoge Gezondheidsraad de gunstige effecten die groen en water hebben voor de lichamelijke en mentale gezondheid dankzij een verbeterde luchtkwaliteit, hitteregulatie en minder geluidshinder.
Om en bij de 500.000 Vlamingen wonen in watergevoelige kernen. Om deze woongebieden te beschermen is het cruciaal het omliggende landschap aan te pakken en waterrobuust te maken. Het geleiden van hemelwater naar bufferzones biedt een cruciaal instrument. Vervolgens dient er versneld te worden ingezet op aanpassingen aan de publieke ruimte en infrastructuur in woongebied. Denk hierbij aan collectieve hemelwaterputten, gescheiden rioleringsstelsels, tijdelijke buffering van regenwater op straat, infiltratie via wadi’s en infiltratiestroken naast de weg, waterdoorlatende parkings en pleinen en ontharding. Met aangepaste bouwmethoden en door klimaatbestendiger te bouwen kunnen we de kernen verder verdichten en vergroenen.
Op dit moment is het groenblauwpeil toegespitst op gebruik door particulieren voor eengezinswoningen. Sinds mei 2022 kan ook de ideale grootte van een regenwaterput berekend worden. Op dit moment hebben 20.000 personen deze berekening al uitgevoerd.
Op de VLARIO-dag lanceren we het groenblauwpeil 2.0. We breiden de tool uit met het oog op professionele gebruikers, zoals (landschaps)architecten en andere bouw- en tuinprofessionals. Het groenblauwpeil zal toepasbaar zijn op grotere projecten en inzetbaar voor het publiek domein en zal ook meer maatregelen en een uitgebreider scoresysteem omvatten. We integreren ook de scorelabels van de nieuwe informatieplicht en verhogen de gebruiksvriendelijkheid. Zo wordt het mogelijk om verschillende alternatieve ontwerpen met elkaar te vergelijken, projecten met elkaar te delen, exports te maken van de resultaten, enzoverder. Ook de basisversie van het groenblauwpeil verbetert. De interface wordt volledig geoptimaliseerd, zodat het nog gemakkelijker wordt om het groenblauwpeil voor een woning te bepalen.