REPORTAGE  
Riorama 43 – september 2023

Alternatieve watervoorziening in de praktijk

Hoe kunnen individuele en collectieve innovatieve technologieën de weerbaarheid van onze bebouwde omgeving tegen droogte en waterschaarste verbeteren? Dat is de vraag die Buildwise, Embuild Vlaanderen, NAV, Vlakwa en VLARIO zich in het kader van het VLAIO COOCK-project Waterbewust Bouwen stellen. Tijdens een tussentijdse studiedag in Kamp C bleek alvast een belangrijke rol weggelegd voor verhoogd hergebruik van niet alleen regen-, maar ook grijswater.

Kamp C in Westerlo vormde niet toevallig het decor van de studiedag. Het Centrum voor Duurzaamheid en Innovatie in de Bouw van de Provincie Antwerpen nam vorig jaar immers haar intrek in het nieuwe circulaire kantoorgebouw ’t Centrum, dat een van de case studies vormt van het COOCK-project.

Zoektocht naar diversificatie

Een duidelijke rode draad binnen de in totaal twaalf projecten die in het COOCK-project opgevolgd worden, is de zoektocht naar een diversificatie van waterbronnen en -kwaliteiten. “Hoewel we met onze hemelwaterverordening op Europees niveau al redelijk ver staan inzake regenwaterhergebruik, wordt onze huishoudelijke waterbehoefte nog steeds voor 88% door leidingwater ingevuld”, zegt Wim Garmyn van Embuild Vlaanderen. “Maar is dat voor al die verschillende toepassingen wel strikt noodzakelijk?”

Dat het draagvlak voor waterhergebruik ook bij particulieren groeit en dat er steeds meer technische mogelijkheden bestaan, daar zijn de projectpartners het alvast over eens. De grootste vraagtekens liggen vandaag bij het wetgevend kader en de gerealiseerde waterkwaliteiten.

Juridische randvoorwaarden

Kris Van den Belt van de VMM benoemt alvast de belangrijkste ‘randvoorwaarden’. “We maken een onderscheid tussen water voor menselijke consumptie enerzijds, waarvoor drinkwaterkwaliteit vereist is, en tweedecircuitwater anderzijds, waarvoor geen kwaliteitseisen bestaan. De grens tussen die twee, ligt bij persoonlijke hygiëne. Om te douchen, heb je dan ook water van drinkwaterkwaliteit nodig. Waar dat water precies vandaan komt, daar ligt echter niets over vast. Het is dus perfect mogelijk om als particulier met gezuiverd hemel- of grijswater te douchen, mits het systeem aan de technische randvoorwaarden voldoet – bijvoorbeeld om terugstroming te vermijden – én de waterkwaliteit volgens de vooropgestelde termijnen gemonitord en geborgd wordt. Met andere woorden: mits de bouwheer of gebruiker een bepaalde verantwoordelijkheid opneemt.”

Hoewel gezuiverd hemel- en grijswater in de geanalyseerde projecten vooralsnog vooral als tweedecircuitwater toegepast wordt en er dus geen concrete kwaliteitseisen gelden, voorziet Buildwise in het COOCK-project wel een regelmatige staalname en analyse. “Er is nu eenmaal nog een groot kennishiaat inzake de waterkwaliteiten die in bepaalde toepassingen gerealiseerd en aangewend kunnen worden”, benadrukt Bart Bleys. Uit de eerste metingen blijkt alvast dat heel wat behandelingen, inclusief die voor grijswater, op bacterieel niveau aan de British Standards voldoen.

Holistische aanpak

In Kamp C wordt zo de muurtuin of Total Value Wall® op de westgevel van ’t Centrum onder de loep genomen worden. “Grijswater circuleert als irrigatiewater over de muurtuin en doorloopt zo zelf een zuivering, waarna het – eventueel samen met regenwater – als spoelwater voor de toiletten gebruikt wordt”, legt ontwikkelaar Teun Depreeuw het basisprincipe uit.

“Al is dat niet het enige voordeel. De muurtuinen zorgen ook voor een aangenamere leefomgeving, een verhoogde productiviteit én dragen bij aan de koeling van het gebouw. Het systeem mag dan wel extra investeringen en materialen vragen; op het einde van de rit is zowel het financiële plaatje als de milieu-impact positief.” Of, zoals Rob Cornelissen van Kamp C de aanwezigen al bij aanvang van de studiedag op het hart drukte: “Water is geen op zichzelf staand probleem. De uitdagingen voor een duurzame bouwsector vragen een holistische blik.

www.embuildvlaanderen.be/projecten/waterbewust-bouwen/

Tekst: Elise Noyez

Foto’s: Elise Noyez