FEDERATIES
Riorama 24 – december 2018
Risico’s durven nemen en lef tonen om te innoveren
Vlario-studiedag ruimtelijke klimaatgevolgen
Op 11 oktober vond de 3e kennisuitwisselingsdag Vlario-Rioned plaats. Het thema voor die studiedag was de ruimtelijke klimaatgevolgen in steden en gemeenten.
Klimaatverandering zorgt enerzijds voor meer kans op droogte en laagwaterproblemen, en anderzijds voor meer overlast door hevige regen en overstromingen. Daarbij komt de toename in verharde oppervlakten ten gevolge van de groeiende urbanisatie en problemen door toename van hitte. Een actief regenwaterbeleid op het lokale niveau is noodzakelijk om meest efficiënt wateroverlast en verdroging hand in hand aan te pakken. Hoe gaan we daarmee om in Vlaanderen en in Nederland? Wat zegt het beleid? Hoe komen we tot gedragen plannen en maatregelen? Hoe gaan we daar als steden en gemeenten praktisch mee aan de slag? Die vragen werden doorheen de dag beantwoord door experten ter zake.
Hugo Gastkemper (Rioned) en Bram Vogels (VMM) gaven een korte inleiding over het huidige beleid in Nederland en Vlaanderen. De Vlaamse aanpak is de aanpak aan de bron en het terugdringen van het overstromingsrisico. De uitdagingen zijn groot en concrete oplossingen dienen zich aan. De voorbije jaren zijn daarvoor reeds belangrijke stappen gezet in Vlaanderen. In Nederland wil men de burger vooral ontzorgen en overtuigen maar worden hen geen strengen voorwaarden opgelegd. Bijkomend moet men in Nederland ook rekening houden met de stijging van de zeespiegel.
Patrick Willems gaf wetenschappelijk aan met welke kennis we verder aan de slag moeten. Hij concludeerde het volgende:
• Klimaatverandering heeft een sterke impact op rioleringen (zie Vlario studie i.s.m. KU Leuven).
• Om de huidige overstromingsveiligheid te behouden is veel afkoppeling nodig (tot 53% van de bestaande verharding tegen 2100) of bijkomende buffering (tot +111% tegen 2100).
• Bronmaatregelen vormen een belangrijk deel van de oplossing, maar volstaan niet om grotere buien (een neerslagintensiteit van meer dan 10 mm per dag) op te vangen en de situatie inclusief klimaatverandering verergert significant.
Vlaamse en Nederlandse bouwmeester
Uniek aan deze studiedag is dat de Vlaamse en Nederlandse bouwmeester samen aan tafel zaten om hun ervaringen en ideeën te bespreken. Zij deelden hun visie over klimaatverandering in de brede zin. Het publiek kon nadien nog enkele vragen voorleggen aan de bouwmeesters.
In de namiddag werd het beleid omgezet in de praktijk en daarbij deelden enkele Vlaamse en Nederlandse steden hun aanpak. Na de workshops gaf Robin De Smedt van Departement Omgeving de eindconclusies mee voor de deelnemers:
• De doelstellingen om ruimte klimaatbestendiger te maken zijn gekend: hemelwater bovengronds houden en inzetten op groenblauwe dooradering. De strategische visie van het BRV omvat ook al die doelstellingen.
• Doelstellingen zijn vaak makkelijk neergeschreven en verteld, maar soms moeilijk gerealiseerd. We zijn heel vertrouwd met de aanleg van riolering onder de grond en kunnen perfect berekenen hoeveel water in en uit dat systeem kan – zelfs met klimaatverandering tot 2100. Brengen we dat bovengronds, dan wordt het moeilijker. Veel omgevingsfactoren spelen een rol en die zijn vaak niet in formules te gieten. Ook omwonenden willen inspraak in wat er boven de grond gebeurd. Nochtans tonen alle projecten van de studiedag dat het wel kan. Wat hebben deze projecten gemeen? Durf en lef om te innoveren. Durf en lef om te starten aan een traject zonder dat men op voorhand weet wat precies de uitkomst zal worden.
• Innovatie is ook samenwerken, brainstormen, samen ideeën opbouwen – met de “gekende” actoren (waterbeheerder, openbare werken, milieuambtenaar, ruimtelijk planner, …) maar ook met minder evidente actoren zoals bijvoorbeeld de dienst jeugd, cultuur,…
• Innoveren is ook participeren. Blijf niet in de bureau zitten, maar ga praten met de bewoners, voorbijgangers, handelaars, landbouwers,… in de omgeving van het project en betrek hen bij het project. Werk positief en leg bijvoorbeeld verschillende opties of oplossingen voor in plaats van een probleem.
Op die manier kunnen wel projecten ontstaan die innoveren in de publieke ruimte met water boven de grond en groenblauwe dooradering. En draag ook je steentje bij aan een groenblauw dooraderd bestuursakkoord – met ruimte voor innovatie.
Tekst en foto’s Vlario
